Kültürlerin çeşitliliğini merak eden bir antropolog olarak her zaman düşünürüm: bir şirketin sahibi kimdir? Bu sorunun ötesinde, sahibin kimliği, kökeni, ritüelleri, sembolleri, topluluk ilişkileri bize o kurumun “ruhunu” gösterir. Güleç Kimya kimin? meselesini antropolojik bir inceleme merceğiyle ele alırken, şirketin toplumsal işlevi, kimlik sembolleri ve geçmişle bugün arasında köprü kuran dokularına odaklanacağım.
Sahip kimliği ve kültürel aidiyetin izleri
Şirketlerin isimlendirilmesi bile bir kimlik beyanıdır. “Güleç Kimya” adı, yalnızca bir marka değil, sahiplik ve kurucu ailenin kültürel izini taşır. Şirketin resmi adı Güleç Kimya Temizlik Ürünleri Taşımacılık Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. şeklindedir. [1] Resmî kaynaklara göre, şirketin kilit yöneticilerinden biri İbrahim Güleç olarak geçmektedir. [1] Bu, “Güleç” soyadının — yani muhtemelen kurucu ya da aile kökenli bir bağın — şirketin kimlik sembolü hâline geldiğini ima eder.
Aidiyet, bir toplulukla bağ kurma sürecidir. Bu bağ çoğu zaman ritüel ve semboller aracılığıyla pekiştirilir: logo, marka söylemi, üretim süreci, yönetim biçimi bu sembolik kültürü oluşturur. Güleç Kimya kültürünün sembolik dili, “yerli üretim”, “temizlik”, “çok kuşaklı yönetim” söylemleriyle şekillenir. Şirket, Kütahya Tavşanlı’da yerleşiktir ve “üçüncü kuşak yönetim” vurgulanarak aile aidiyeti sembolize edilir. [2]
Topluluk yapısı, ritüeller ve kurumsal kültür
Bir antropolog, bir topluluğa girdiğinde ilk gözlemlerinden biri ritüellerdir. Kurumu ziyaret eden bir kişi, binalar, çalışanların davranışları, iş süreçleri, toplantı düzeni, sembolik objeler gibi unsurlarda ritüel düzeyindeki pratikleri görebilir. Güleç Kimya’da bu ritüel düzey, üretim hattında kullanılan çevre dostu makineler, kalite kontroller, ambalaj seçimi gibi süreçlerle kendini gösterir. Resmî web sitesi, “son teknoloji otomatik makineler” ve “Ar-Ge yatırımları” üzerinden yenilikçi ritüelleri vurgular. [3]
Topluluk yapısı açısından, Güleç Kimya büyük olasılıkla aile üyeleri, yöneticiler, çalışanlar, bayiler gibi katmanlara ayrılmış bir toplumsal organizasyona sahiptir. Aile sahipliğinin varlığı, kurum içi kararların sadece ekonomik değil, aynı zamanda sembolik ve kültürel kodlarla şekillendiğini gösterir. Örneğin üçüncü kuşak yöneticilerin adı geçtiğinde, kurumun tarihsel sürekliliği ve aidiyet bağı vurgulanmış olur. [2]
Kimlik, üretim ve kültürel pratikler
Şirketin kimliği yalnızca “temizlik ürünü üreticisi” olmaktan öteye geçer. Bir “yerli ve milli” üretici kimliği benimsemesi, dışa bağımlılığı azaltma ve kültürel öz benliği vurgulama stratejisidir. [2] Marka söylemlerinde “ulusal pazar”, “yerli üretim”, “millî değerlerle uyum” gibi temalar sıkça görülür.
Kültürel pratikler açısından, şirketin “özel marka (private label)” üretim yapması da ilginç bir semboldür. Yani Güleç Kimya yalnızca kendi markalarını üretmekle kalmaz; başka markalar için de üretim yapar. Bu pratik, kurumun “başkaları aracılığıyla görünür olma” kapasitesini gösterir. [3]
Ayrıca, isimli markalar altında farklı gruplarda ürünler üretmesi (genel temizlik, bulaşık, çamaşır bakım, kişisel bakım) şirketin kimlik açısından çeşitliliğe açılımını gösterir — sembolik olarak çok yüzlü bir kimlik inşasıdır. [3]
Geçmiş ve bugün arasında bir köprü
Antropolojik perspektiften bakarsak, geçmişle bugün arasındaki süreklilikler kurumun kimliğini belirler. Güleç Kimya 1974’te plastik ve kimya sektöründe faaliyete başlamış, 1985’te temizlik ürünlerine yönelmiştir. [3] Bu geçiş, şirketin kültürel pratiklerinde bir kırılma noktasıdır: plastik üretimden “temizlik kimyasalları” kimliğine geçiş, toplumsal talep ve sembolik “temizlik kültürü”nün yükselişiyle uyumludur.
Bugüne geldiğimizde, şirket hem iç pazarda hem ihracatta rol oynar. Şirketin emeği, üretimi, dağıtım ağı modernize olurken; kültürel kodlarını da korur. Şirketin yönetiminde kuşaklar arası geçiş, kurumsal hafıza, aidiyet ve sembolik miras canlı tutulur. [2]
Sonuç: “Güleç Kimya kimin?” sorusunun ötesi
Güleç Kimya’nın gerçek sahibini belirtmek, şirketin yaşayan bir antropolojik varlık olduğunu anlamanın yalnızca ilk adımıdır. Şirketin kimliği — “Güleç” adı, kurucu aile bağı, üretim kültürü, ritüelleri, sembol sistemi, topluluk yapısı — hepsi bu kurumun bir kültürel ve toplumsal kimlik taşıyıcısı olduğunu gösterir.
Güleç Kimya, muhtemelen aile kökenli bir şirket olup, yönetiminde İbrahim Güleç gibi önemli figürler yer alır. [1] Ama daha derin olan, şirketin bu adı bir kimlik simgesi hâline getirmesidir. Bu simge, topluluk aidiyeti, sermaye kültürü, yerli üretim söylemleriyle tekilleşir.
Siz de kendi kentinizde, mahallede tanıdığınız şirketlere bakın: hangi isimlerle anılıyorlar? Kimliklerini nasıl sembolize ediyorlar? Ritüelleri, yönetim biçimleri, marka söylemleri size ne anlatıyor? Bu sorular sizi belki de bir antropolojik gezintiye çıkarır.
—
Sources:
[1]: https://www.dnb.com/business-directory/company-profiles.guleckimyatemizlikurunleritasimaciliksanayiveticaretlimitedsirketi.c87b0f7b5892b612aea329354d23112e.html?utmsource=chatgpt.com “GULEC KIMYA TEMIZLIK URUNLERI TASIMACILIK SANAYI VE TICARET LIMITED …”
[2]: https://fuartv.net/gulec-kimya-tavsanli-kutahya/?utm_source=chatgpt.com “GÜLEÇ KİMYA / TAVŞANLI – KÜTAHYA – FUAR TV”
[3]: https://www.detax.com.tr/hakkimizda?utm_source=chatgpt.com “Hakkımızda – Detax”